خبرنگاران چگونه در حال سپری کردن بحران کرونا است؟ - مجله گیتی رو

امیرحسن موسوی که به عنوان نماینده خبرنگاران در لایو اینستاگرام دیجیاتو حضور پیدا نموده بود، آمارها و ارقام جدیدی از پربازدیدترین فروشگاه اینترنتی خاورمیانه را ارائه کرد. به گفته او، حالا تنوع محصول در خبرنگاران از 2 میلیون کالا فراتر رفته و بیشتر از 40 هزار فروشنده، در حال فروش محصولات خود در این فروشگاه هستند.

پردازش 300 هزار کالا به شکل روزانه

اما محور اصلی این مصاحبه، نحوه مدیریت خبرنگاران در اوج دوران کرونا بود. موسوی درباره تغییرات به وجود آمده در نحوه رفتار مردم و سفارش ها بیان نمود:

درخواست سفارش ها به شدت افزایش داشته و ما مشغول کوشش هستیم تا بتوانیم روزانه به مشتریان بیشتری سرویس بدهیم. در حال حاضر، به شکل متوسط، روزانه 300 هزار کالا به سراسر ایران ارسال می کنیم؛ رقمی که دست کم 20 الی 30 درصد بیشتر از حالت عادی است. باید به این مسئله دقت کرد که به راحتی نمی توان قدرت پردازشی و توان لجستیکی را افزایش داد، آن هم بدون برنامه ریزی قبلی. به همین دلیل است که عظیم ترین بازیگران تجارت الکترونیکی دنیا هم قادر به سرویس دهی مناسب نیستند.

موسوی گفت یکی از تفاوت های اصلی تجارت الکترونیکی در بخش خرده فروشی، با کسب وکارهای اینترنتی دیگر، عملیات گسترده ای است که پشت کلیک های کاربران پنهان شده است. او رسماً بیان نمود که خبرنگاران، عظیم ترین ظرفیت لجستیک و عملیات کشور را در اختیار دارد و 300 هزار کالایی که خبرنگاران روزانه به سراسر ایران ارسال می نماید، از بسته هایی که شرکت ملی پست جابه جا می نماید بیشتر است: 80 درصد بسته ها با لجستیک خود خبرنگاران به کاربران در سراسر ایران تحویل داده می شود و 20 درصد سفارش های ما را هم پست به مقصد می رساند.

تبدیل آپشن به ضرورت

مدیر روابط عمومی خبرنگاران گفت که چالش اصلی این فروشگاه در دوران کرونا، حفظ سرویس برای کاربران و از طرف مقابل حفاظت از سلامت پرسنل بوده است. در واقع به عقیده او، استفاده از فروشگاه های اینترنتی در بحرانی مانند شیوع کرونا، از یک آپشن به یک ضرورت تبدیل می شود.

موسوی گفت اهمیت این ضرورت حتی زمانی بیشتر می شد که با نگاهی به تجربه کشور چین، می شد دید که فروشگاه های آنلاین این کشور سهم بالا و قابل توجهی در کاهش رفت وآمدهای غیرضروری داشته اند.

افرادی که پشت چند کلیک مشغول فعالیت برای تحویل کالاها هستند در خبرنگاران به 5 هزار نفر می رسند، که 4 هزار نفر آن ها در مرکز پردازش دانش و 30 مرکز دیگر در سراسر ایران، به شکل مستقیم در بخش عملیات حضور دارند. موسوی گفت که خبرنگاران، هزار نفر نیروی ستادی خود را با یک راه کار فنی، به دورکاری فرستاد. او درباره 4 هزار نفر نیروی عملیات گفت:

این افراد خط مقدم ما در خبرنگاران هستند. کار کردن آن ها یک فداکاری است. از طرفی، انتخاب اخلاقی ما این بود که کسی را مجبور به سر کار آمدن نکنیم. همچنین بالاترین سطوح بهداشتی را در مراکز پردازش رعایت می کنیم اما در هر صورت، کسی که آنجا کار می نماید در معرض ریسک هم قرار می گیرد.

اختلال ها و چگونگی رعایت مسائل بهداشتی

او در پاسخ به این سوال که چرا کاربر پس از انتخاب کالاهای مورد نظرش به مرحله ای می رسد که اساساً زمانی برای تحویل سفارش نمی بیند، گفت: مجموعه ای از اتفاق ها مانند رعایت اصول بهداشتی، افزایش شدید حجم درخواست ها و حتی بعضاً، بسته شدن مسیرهای انتقال کالا از شهرستان به تهران باعث این اتفاق شده بود.

او همچنین گفت که انتقاد به نبود زمان ارسال، درست است، چرا که خبرنگاران چند برابر حالت عادی سفارش داشت و یک سفارش ممکن است محصولی داشته باشد که در انبار خبرنگاران موجود است اما بخش دیگر این سفارش باید به وسیله یک فروشنده به انبار خبرنگاران منتقل شود. حالا اگر این فروشنده در شهر دیگری باشد و برای انتقال کالا با چالش روبرو شود، سفارش کاربر در خبرنگاران ناقص شده است:

امروز 40 هزار کسب وکار در خبرنگاران فعالند. ممکن است یک سفارش از یک فروشنده در شهری باشد که راه های ارتباطی اش قطع شده باشد. پس موضوع اصلا ساده نیست؛ پیچیدگی های عملیاتی و لجستیکی دارد. دلیل اینکه ابتدای کار نمی دانیم که آیا می توانیم کالا را ارسال کنیم یا خیر، به این بستگی دارد که چه کالایی در چه محلی قرار است تحویل داده شود. از طرفی محل سکونت کاربر هم در این میان مهم است. ممکن است مرکز ما سمت شرق تهران ظرفیت خالی برای ارسال داشته باشد اما در غرب تهران چنین نباشد.

یکی دیگر از مواردی که به گفته موسوی، فرایند فعالیت خبرنگاران را کند می کردند، رعایت شدید مسائل بهداشتی بوده است. او در همین رابطه گفت:

مراکز ما، روزانه 3 بار با دستگاه های مختلف ضدعفونی می شوند. کالاها نیز ضدعفونی می شوند. برای مثال لباس ها، از تونل های باد گرم رد می شوند یا محصولات FMCG (تندمصرف) استانداردهای دیگر دارند. از طرف دیگر ماشین های حمل، که از مراکز خارج می شوند و دوباره به مرکز برمی گردند، ضدعفونی شوند. همه این اتفاق ها باعث می شود تا سرعت ما کاهش پیدا کند و بخش سخت تصمیم گیری در کسب وکار هم، همین است.

مدیر روابط عمومی خبرنگاران که پیشتر در یادداشتی برای دیجیاتو، این پرسش را مطرح نموده بود که آیا اخلاقی است که در دوران کرونا در خانه بمانیم و مایحتاج خود را سفارش دهیم؟، حالا اعلام می نماید که به راحتی نمی توان به پرسش های اخلاقی، پاسخ داد. او گفت که به همین دلیل، خبرنگاران تمام نیروهای ستادی خود را به دورکاری فرستاد و شیفت های مرکز پردازش نیز با 50 درصد ظرفیت به کار مشغول شدند تا افراد کمتری به هم نزدیک باشند.

موسوی همچنین گفت که در زمان ورود، شرایط کارکنان با دستگاه تب سنج آنالیز می شود و این افراد در صورتی که مشکل احتمالی داشته باشند به پزشک مستقر در این مرکز ارجاع داده می شوند. او گفت که خبرنگاران مدتی پیش با 2 نیرو روبرو شده است که تست کرونای آن ها مثبت شده و همان زمان این موضوع را اعلام نموده است.

نبود رقابت و سرنوشت استخدام های جدید

در یک سال اخیر، و پس از کنار رفتن فروشگاه اینترنتی بامیلو، خبرنگاران در بازار خرده فروشی آنلاین رقیب عظیمی نداشته است و همین مسئله بخش عظیمی از بار سفارش های آنلاین را به سمت خبرنگاران راهنمایی کرد. این در واقع، یکی از مسائل نداشتن رقیب در بازار ایران بوده است. اما موسوی در پاسخ به همین مسئله گفت که نداشتن رقیب، تقصیر خبرنگاران نیست و اتفاقا این شرکت از رقابت به شدت لذت می برد. از سوی دیگر او گفت که امروز رقیب اصلی، بخش خرده فروشی در فضای آفلاین است که 99 درصد از کل خرده فروشی را در اختیار دارد:

99 درصد خرده فروشی در کشور ما آفلاین است و ما از 1 درصد، سهم عظیمی داریم! واقعیت این است که کل سرمایه گذاری اجرا شده در ایران بر تجارت الکترونیکی در حوزه خرده فروشی، بالغ بر 200 میلیون دلار بوده که 100 میلیون دلار آن در خبرنگاران بوده است. پس باید سهم یک درصدی فروش آنلاین افزایش پیدا کند و راهش هم رقابت است. زمانی که بامیلو حضور داشت، ما واقعاً از رقابت لذت می بردیم. اما امروز ساخت رقیب کار ما نیست.

از سوی دیگر خبرنگاران در سرانجام اسفند ماه بیان نمود که بیشتر از 2 هزار نفر را برای ادامه سرویس دهی استخدام می نماید. اما آیا این فروشگاه اینترنتی، برنامه خاصی برای این افراد پس از بحران کرونا دارد و آیا شاهد تعدیل در این فروشگاه خواهیم بود؟ مدیر روابط عمومی خبرنگاران در پاسخ می گوید که حتی قبل از بحران کرونا نیز این برنامه ریزی اجرا شده بود که خبرنگاران تا شهریور 99، دو هزار نیروی جدید را استخدام کند، اما بحران باعث شد تا این استخدام زودتر اتفاق بیفتد.

به گفته او، اکنون نیز برای نیروهای جدید 3 سناریو احتمال دارد: یا تقاضا بالا می ماند و ما باز هم به نیروی بیشتری احتیاج خواهیم داشت، یا شرایط عادی می شود و ما هم برنامه ای برای تعدیل نخواهیم داشت، یا شرایط عادی می شود و عادت خرید اینترنتی مردم به حالت قبل از بحران کرونا برمی شود. گزینه آخر از نظر ما محتمل نیست چراکه مردم، اگرچه ابتدا در برابر تکنولوژی مقاومت می نمایند ولی زمانی که از آن استفاده می نمایند و راحتی اش را درک می نمایند، دیگر نمی خواهند به حالت قبلی برگردند.

دولت و بحران فروش ماسک

او همچنین در پاسخ به این سوال که خبرنگاران چه درخواستی از دولت دارد، بیان نمود که این فروشگاه حتی حاضر است تمام زیرساخت های خود را در اختیار عرضه رایگان یا با قیمت مصوب ماسک و بقیه اقلام بهداشتی قرار دهد. اما اساسا مهم ترین درخواستی که مطرح شد، این بود که دولت زیرساخت ها را با اختلال روبرو نکند و فروشگاه های اینترنتی را نیز به رسمیت بشناسد، چراکه این فروشگاه 40 هزار فروشنده دارد که بخشی از آن ها در تهران نیستند: برای مثال ممکن است پلیس راه، جلوی کامیونی که سفارش 4 هزار نفر در آن است را بگیرد. چالش هایی از این دست وجود دارد و ما در چنین شرایطی مشغول به کاریم. موسوی به جدولی که برای نحوه فعالیت مشاغل از سوی دولت منتشر شده نیز انتقاد کرد و گفت که نامی از هیچ فروشگاه اینترنتی در این جدول به چشم نمی خورد.

او تاکید نمود که کمیسیون فروش ماسک در خبرنگاران، از ابتدای بحران کرونا صفر بوده و این فروشگاه یک ریال روی ماسک سود ننموده است. اما از طرفی، فروشنده ها متوجه شدند که هر چقدر قیمت را بالا ببرند، خریدار برای آن وجود دارد. به همین دلیل قیمت ها افزایشی شد و کار به جایی رسید که این فروشگاه قیمت ها را کنترل کرد و سپس چند فروشنده را نیز به مراجع قضایی معرفی نمود.

به گفته موسوی، پس از گذاشتن سقف قیمت، این فروشگاه 80 هزار ماسک با قیمت حدود 3 هزار تومان عرضه نموده است اما مسئله ای که پیش آمد این بود که فروشندگان ترجیح دادند محصول را در بازار آفلاین با قیمت بالاتر بفروشند. به همین دلیل، خبرنگاران وارد عمل شد تا قیمت را کنترل کند: از زیر سنگ ماسک پیدا می کردیم و بدون کمیسیون و سود می فروختیم. در واقع هر ماسکی که به دست مشتری می رسید حدود 2 هزار تومان زیان می کردیم. این کار برای ما یک زیان 400 الی 500 میلیون تومانی را در پی داشت.

اما یک روز دوربین ها وارد مرکز پردازش خبرنگاران شدند و گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه خبرنگاران 5 میلیون ماسک احتکار نموده است. موسوی در پاسخ به این سوال که نتیجه شایعه ای که صداوسیما منتشر کرد، چه بود، گفت:

ما بیان نمودیم که 34 هزار ماسک به کجا و چه کسانی در 211 شهر فروش رفته است. 34 هزار ماسک برای یک فروشگاه اینترنتی در اندازه خبرنگاران، فروش 2 الی 3 ساعت است. در واقع وجود این تعداد ماسک در انبار یک اتفاق طبیعی بود. چون شاید شخص سفارشی دارد که ماسک هم در آن است. حال ماسک در انبار ماست اما بخش های دیگر سفارش باید توسط فروشندگان تامین شوند تا ما آن را ارسال کنیم. در هر صورت این گزارش یک ضربه حیثیتی عظیم برای خبرنگاران بود و به همین دلیل، اکنون تصمیم گرفته ایم تمرکز خود را بر فروش محصولات دیگر قرار دهیم چراکه در سطوح تصمیم گیر بالاتر هم، برای نحوه فروش این محصولات بلاتکلیفی وجود دارد.

با این حال او اکنون یک بار دیگر بیان نمود که خبرنگاران به 3 وزارت صنعت، بهداشت و ارتباطات نامه زده و اعلام نموده که در خدمت نظام سلامت کشور است: گفتیم می توانند برای توزیع از پلتفرم ما استفاده نمایند. تا این لحظه هیچ منبعی تامین نشده است، اما خبرنگاران حاضر است بدون یک ریال سود، ماسک را به سراسر ایران بفرستد؛ چراکه در این بستر شفاف، امکان سوءاستفاده وجود ندارد.

این مصاحبه را می توانید از قسمت داخل کادر دنبال کنید: